فروردین
فروردین نام نخستین ماه و فصل بهار و روز نوزدهم هر ماه در گاه شماری
اعتدالی خورشیدی است.
در اوستا و پارسی باستان " فرورتینام " ، در پهلوی " فرورتین " و در فارسی
" فروردین " گفته شده که به معنای فروردهای پاکان و فروهرهای ایرانیان است.
بنا به عقیده پیشینیان ، ده روز پیش از اغاز هر سال فروهر در گذشتگان که با
روان و وجدان از تن جدا گشته ، برای سرکشی خان و مان دیرین خود فرود می
آیند و ده شبانه روز روی زمین به سر میبرند.
به مناسبت فرود آمدن فروهرهای نیکان هنگام نوروز را جشن فروردین خوانده اند.
فروهران در ده روز آخر سال بر زمین هستند و بامداد نوروز پیش از بر آمدن
آفتاب به دنیای دیگر میروند.
اردیبهشت
اردیبهشت نام دومین ماه سال و روز دوم هر ماه در گاه شماری اعتدالی خورشیدی
است.
در اوستا " اشاوهیشتا " و در پهلوی " اشاوهیشت " و در فارسی " اردیبهشت
" گفته شده است .
به معنی راستی و درستی ، تقدس ، قانون و آئین ایزدی ، پاکی و ... که بسیار
هم در اوستا به کار برده شده است.
همچنین دارای صفت عالی است به معنای بهترین و بهشت فارسی به معنی فردوس از
همین کلمه است.
در مجموع این کلمه به بهترین راستی و درستی است و در عالم روحانی نماینده
صفت راستی و پاکی و تقدس اهورامزداست و در عالم مادی نگهبانی کلیه آتش های
روی زمین به او سپرده شده است.
در معنی ترکیب لغت اردیبهشت " مانند بهشت " هم آمده است.
خرداد
خرداد نام سومین ماه سال و روز ششم در گاه شمار اعتدالی خورشیدی است.
در اوستا و پارسی باستان " هئوروتات " ، در پهلوی " خردات " و در فارسی "
خورداد یا خرداد " گفته شده است .
به معنای کمال و رسایی است و ایزدان تیر و باد و فروردین از همکاران خرداد
میباشند.
خرداد نماینده کمال و رسایی اهورامزدا است و در گیتی به نگهبانی از آب
گماشته شده است.
تیر
تیر نام چهارمین ماه سال و روز سیزدهم هر ماه گاه شماری اعتدالی خورشیدی است.
در اوستا " تیشریه " ، در پهلوی " تیشتر " و در فارسی صورت تغییر یافته آن
یعنی " تیر" گفته شده که یکی از ایزدان است و به ستاره شعرای یمانی اطلاق
میشود.
فرشته مزبور نگهبان باران است و به کوشش او زمین پاک ، از باران بهره مند
میشود و کشتزارها سیراب میگردد.
تیشتر رادر زبانهای اروپایی سیریوس خوانده اند و هر گاه تیشتر از اسمان سر
بزند و بدرخشد مژده ریزش باران میدهد.
مرداد
مرداد نام پنجمین ماه سال و روز هفتم هر ماه در گاه شماری اعتدالی خورشیدی
است.
در اوستا "امرتات " ، در پهلوی " امرداد " و در فارسی " مرداد " گفته شده
است و مرداد یعنی بی مرگی و آسیب ندیدنی یا جاودانی ، پس واژه " مرداد " به
غلط استعمال میشود و باید " امرداد " گفته شود .
در ادبیات مزدیسنا امرداد یکی از امشاسپندان است که نگهبانی نباتات با اوست.
در مزدیسنا خصایص امرداد عبارتند از :نیک اندیشی ، صلح و سازش ، راستی و
درستی ، فروتنی و محبت به همنوع ، تامین اسایش و امنیت بشر که او را دارای
کمال مطلوب کرده است .
شهریور
شهریور نام ششمین ماه سال و روز چهارم هر ماه در گاه شماری اعتدالی خورشیدی
است.
در اوستا " خشتروئیریه " ، در پهلوی " شتریور " و در فارسی " شهریور "
میدانند که در اوستا و پارسی باستان و سانسکریت به معنی کشور و پادشاهی
منتخب و برگزیده است.
این ترکیب بارها در اوستا به معنی بهشت یا کشور آسمانی اهورامزدا آمده است
و شهریور در جهان روحانی نماینده پادشاهی ایزدی و فر و اقتدار خداوندی است
و در جهان مادی پاسبان فلزات .
چون نگهبانی فلزات با اوست او را دستگیر فقرا و ایزد رحم و مروت خوانده اند
و روایت شده است شهریور آزرده و دلتنگ میشود از کسی که سیم و زر را بد به
کار اندازد یا بگذارد که زنگ بزند.
مهر
در سانسکریت " میترا " ، در اوستا و پارسی " میثر " و در پهلوی " میتر " و
در فارسی " مهر " گفته میشود و به معنی پیوستن است.
اغلب خاورشناسان معنی اصلی مهر را واسطه و میانجی ذکر کرده اند.
مهر واسطه است میان آفریدگار و آفریدگان و در سانسکریت به معنی دوستی
پروردگار و روشنایی و فروغ استو در اوستا فرشته روشنایی و پاسبان راستی و
پیمان است.
مهر ، ایزد همواره بیدار و نیرومند است و برای یاری کردن راستگویان و بر
انداختن دروغگویان و پیمان شکنان در تکاپوست.
مهر از برای محافظت عهد وپیمان و میثاق مردم گماشته شده است از این رو
فرشته فروغ و روشنایی نیز هست که هیچ چیز ار او پوشیده نمیماند.
برای انکه از عهده نگهبانی بر آید اهورامزدا به او هزار گوش و ده هزار چشم
داده است و مقام مهر در بالای کوه " حرا " است ، انجایی که نه روز است و
نه شب ، نه گرم است و نه سرد ، نه ناخوشی و نه بیماری .
مهر از آنجا بر ممالک آریایی نگران است و مهر در همه جا حاضر است و با
شنیدن آوای ستمدیدگان آگاه گشته به یاری آنان میشتابد.
آبان
در اوستا " آپ " در پارسی باستان " آپی" و در فارسی " آب " گفته میشود.
در اوستا بارها " آپ "به معنی فرشته نگهبان آب استعمال شده و همه جا به
صیغه جمع آمده است و نام ماه هشتم از سال خورشیدی و نام روز دهم از هر ماه
را آبان میدانند.
ایزد آبان موکل بر آهن است و تدبیر امور و مصالح ماه به او تعلق دارد.
به سبب آنکه " زو " که یکی از پادشاهان ایران بود در این روز با افراسیاب
جنگ کرده و او را شکست داده و از ملک خویش بیرون کرده ، ایرانیان این روز
را جشن میگیرند .
دیگر آنکه چون بعد از مدت هشت سال در ایران عاقبت در همین روز باران شروع
به باریدن کرد و بنابراین ایرانیان این روز را جشن گرفتند و آفتاب در این
ماه در برج عقرب یا کژدم قرار میگیرد.
آذر
در اوستا " آتر - آثر " در پارسی باستان " آتر " در پهلوی " آتر " و در
فارسی " آذر " میگویند.
آذر فرشته نگهبان آتش و یکی از بزرگترین ایزدان است.
آریائیان بیش از دیگر اقوام به عنصر آتش اهمیت میدادند و ایزد آذر نزد
هندوان " آگنی " خوانده شده و در " ودا " کتاب کهن و مقدس هندوان از
خدایان بزرگ به شمار رفته است.
آفت اب در این ماه در برج قوس یا کماندار قرار میگیرد.
دی
در اوستا " داثوش یا دادها " به معنی آفریننده ، دادار و آفریدگار است و
غالبا صفت اهورامزدا است و آن از مصدر " دا " به معنی دادن و افریدن است.
در خود اوستا صفت دی برای تعیین دهمین ماه استعمال شده است .
بهمن
در اوستا " وهومنه " ، در پهلوی " وهومن " و در فارسی " وهمن یا بهمن
" گفته شده است .
به معنی خوب و نیک و معنی منش ، نیک اندیش و نیک نهاد است و نخستین آفریده
اهورامزدا است و یکی از بزرگترین ایزدان است و در عالم روحانی مظهر اندیشه
نیک و خرد و توانایی خداوند است.
یکی از وظایف بهمن این است که گفتار نیک را تعلیم دهد و از هرزه گویی باز دارد.
خروس که از پرندگان مقدس به شمار میرود و در سپیده دم با بانگ خویش دیو
ظلمت را رانده و مردم را به برخاستن و عبادت و کشت و کار میخواند ویژه بهمن
است.
لباس سفید هم از آن بهمن است و همه جانوران سودمند به حمایت بهمن سپرده شده
اند و کشتار در ماه بهمن منع شده است .
بهمن اسم گیاهی است که به ویژه در جشن بهمنجه خورده میشود و در طب نیز این
گیاه معروف است.
اسفند
دراوستا " اسپنتا آرمیتی " در پهلوی " اسپندر " و در فارسی " سپندار مذ ،
سفندارمذ ، اسفندارمذ و گاه به تخفیف سپندار و اسفند" گفته شده است .
به معنی پاک ، مقدس ، درست ، بجا و اندیشیدن ، فروتنی ، بردباری و سازگاری
است .
سپندارمذ یکی از امشاسپندان است که مونث و دختر اهورامزدا خوانده شده است
و موظف است که همواره زمین را خرم ، آباد ، پاک و بارور نگهدارد .
هر که به کشت و کار بپردازد و خاکی را آباد کند خشنودی اسپندارمذ را فراهم
کرده است و آسایش در روی زمین سپرده به دست اوست .
خود زمین نیز نماینده این ایزد بردبار و شکیباست و مخصوصا مظهر وفا و اطاعت
و صلح و سازش است .
بیدمشک گل مخصوص سپندارمذ میباشد.
فروردین
فروردین نام نخستین ماه و فصل بهار و روز نوزدهم هر ماه در گاه شماری
اعتدالی خورشیدی است.
در اوستا و پارسی باستان " فرورتینام " ، در پهلوی " فرورتین " و در فارسی
" فروردین " گفته شده که به معنای فروردهای پاکان و فروهرهای ایرانیان است.
بنا به عقیده پیشینیان ، ده روز پیش از اغاز هر سال فروهر در گذشتگان که با
روان و وجدان از تن جدا گشته ، برای سرکشی خان و مان دیرین خود فرود می
آیند و ده شبانه روز روی زمین به سر میبرند.
به مناسبت فرود آمدن فروهرهای نیکان هنگام نوروز را جشن فروردین خوانده اند.
فروهران در ده روز آخر سال بر زمین هستند و بامداد نوروز پیش از بر آمدن
آفتاب به دنیای دیگر میروند.
اردیبهشت
اردیبهشت نام دومین ماه سال و روز دوم هر ماه در گاه شماری اعتدالی خورشیدی
است.
در اوستا " اشاوهیشتا " و در پهلوی " اشاوهیشت " و در فارسی " اردیبهشت
" گفته شده است .
به معنی راستی و درستی ، تقدس ، قانون و آئین ایزدی ، پاکی و ... که بسیار
هم در اوستا به کار برده شده است.
همچنین دارای صفت عالی است به معنای بهترین و بهشت فارسی به معنی فردوس از
همین کلمه است.
در مجموع این کلمه به بهترین راستی و درستی است و در عالم روحانی نماینده
صفت راستی و پاکی و تقدس اهورامزداست و در عالم
نکته تصویری سلامت شادی و زیبایی