این روش برای اولین بار توسط REY و Martinez در بوگاتای کلمبیا ارائه شد. این روش بعنوان جایگزینی برای مراقبت ناقص و نامتناسب انکوباتوری از نوزادان نارس که بر مشکلات اولیه فائق آمده بودند و فقط نیازهای تغذیه ای و پرورشی داشتند اجرا شد.
تقریباً دو دهه تحقیقات و تجربه نشان داده است که کاربرد KMC فراتر از یک جایگزینی برای مراقبت انکوباتوری است.
مراقبت مادرانه کانگوروئی چیست؟
===================
KMC روش خاص مراقبت از شیرخواران کم وزن و یا نوزادان نارس با وزن کمتر از 1500 گرم می باشد.
در این روش کودک بطور مداوم توسط مادر در تماس پوست به پوست نگهداری می شود و منحصراً تا حد امکان با شیر مادر تغذیه می شود. KMC از بیمارستان شروع شده و در خانه ادامه می یابد.
بیان ضرورت و اهمیت KMC
===============
همه ساله حدود 20 میلیون نوزاد با وزن پایین متولد می شوند. برای بسیاری از نوزادان نارس مراقبتهای پزشکی خاص مورد نیاز است. مراقبت مادرانه آغوشی(KMC) روش موثری برای برآوردن نیازهای گوناگون نوزاد از قبیل حفظ درجه حرارت، تغذیه، محافظت از عفونت، ایمنی، عطوفت و تطبیق بهتر و زودتر عمل بلع و مکیدن و تنفس است.
اجزاء KMC
======
1- تماس پوست به پوست:
تماس پوست به پوست ممتد و مستمر بین مادر و نوزادش ، جزء اساسی KMC است. نوزاد بر روی سینه و بین پستانهای او قرار داده می شود.
2- تغذیه انحصاری با شیر مادر:
شیر خوار در KMC منحصراً با شیر مادر تغذیه می شود.
3- حمایت از ارتباط عاطفی نوزاد و مادر
مزایای KMC
- فواید KMC برای نوزادان:
1- تمام کودکان در تماس پوست به پوست ، زودتر از انکوباتور به وضعیت ثبات می رسند.
2- تنفس منظم تری دارند و کمتر مستعد ابتلا به آپنه می باشند.
3- نوزاد در این روش، در مقابل عفونتهای بیمارستانی مصون می ماند، همچنین سبب کاهش ابتلا به بیماریهای حاد چون ذات الریه در طی دوره نوزادی می شود.
4- تماس پوست به پوست طولانی بین مادر و نوزاد نارس و یا کم وزن ، کنترل دمایی موثری با احتمال کاهش خطر هیپومتری را ایجاد می نماید.
5- ضربان قلب نوزاد دارای ریتم و سرعت منظمی می شود.
6- تغیه انحصاری از پستان و استفاده از تمامی فواید شیر مادر برقرار می شود.
7- این بچه ها روزانه 30 گرم وزن می گیرند که سه برابر رشد در انکوباتور می باشد.
8- در این روش نوزاد کمتر گریه می کند و استرس کمتری دارد که این باعث افزایش ترشح هورمون سوماتواستاتین می شود، موجب کاهش احتمال بروز خونریزی داخل جمجمه (امری شایع در نوزادان نارس) می شود.
9- پیوند عاطفی بین مادر و نوزاد زودتر برقرار می شود. یعنی بچه از پایداری خلقی دراز مدت برخوردار می شود.
10- رشد و تکامل مغز به بهترین نحو صورت می گیرد.
11- ریتم خواب و بیداری نوزاد منظم تر می شود.
12- KMC باعث می شود هورمونهای شبیه مرفین در مغز نوزاد ترشح شود و باعث تسکین دردهای شدید در شیرخوار می شود.
-فواید مراقبت کانگوروئی برای مادر:
===================
1- تماس پوست به پوست در موقع تولد به مادر کمک می کند که بلافاصله با فرزندش مأنوس گردد.
2- در این مادران اکسی توسین بیشتر ترح می شود که خود باعث آرامش مادر و کمک به ترشح تولید شیر می شود.
3- شیردهی باعث آزاد شدن هورمونهایی می شود که موجب انقباض رحم و کاهش خونریزی ناشی از زایمان می گردد.
4- در زایمانهای زودرس مادر احساس گناه هیجان می کند و مستعد افسردگی بعد از زایمان است. در آغوش نگهداشتن نوزاد به او کمک می کند که بتواند به شکلی ادامه حاملگی فرزندش را کامل کند و امکان مراقبت بیشتری به او دهد. همچنین باعث افزایش اعتماد به نفس و رضایت عمیق در مادر می شود.
5- در این روش مادر قادر است زودتر حرکت کند و هر چه سریعتر به زندگی عادی و روزمره خود باز گردد.
6- مادر وکالت فرزندش را بعهده می گیرد و وی در رأس تیم مراقبت کننده نوزادش قرار می گیرد.
7- مادر از دوره های خواب عمیق تر و منظم تری برخوردار می شود.
قابل ذکر است که پدر هم در این روش می تواند مشارکت داشته باشد (بخصوص در موارد چند قلویی) و با انجام مراقبت کانگوروئی بیشتر احساس آرامش کند و ارتباط عاطفی قوی تری با فرزندش برقرار کند.
نحوه قرار دادن نوزاد به طریق کانگورویی
======================
1- نوزاد باید بین سینه های مادر در حالت عمودی قرار داده شود.
2- سر نوزاد باید به یک طرف برگردانده شود و در وضعیت کمی کشیده به عقب قرار گیرد. این وضعیت قرار گیری سر، به بازماندن مجاری هوایی کمک می کند. اجازه تماس چشم به چشم بین مادر و فرزندش را نیز فراهم می آورد.
3- مفاصل ران باید خم شده ودر حالت باز و در وضعیت قورباغه ای قرار گیرند، بازوها نیز بایستی به حالت خم شده در آیند.
4- شکم نوزاد باید در سطح فوقانی شکم مادر قرار گیرد و تنفس مادر موجی تحریک نوزاد می شود، بنابراین امکان وقوع آپنه کاهش می یابد.
5- قسمت پایین نوزاد بایستی با پیشبند مورد نظر کاملاً مطمئن بسته شود.
زمان شروع KMC
==========
KMC می تواند به مجرد تثبیت وضعیت نوزاد شروع شود. نوزادان با بیماریهای حاد یا شیرخوارانی که نیاز به درمانهای ویژه دارند باید مطابق با دستورالعمل بخش ، تحت رسیدگی و مراقبت ویژه قرار گیرند. جلسات کوتاه KMC می تواند همراه با ادامه درمان پزشکی (تجویز مایعات وریدی، اکسیژن درمانی) شروع شود.
امکان ادامه KMC در حالی که شیخوار با لوله دهانی – معدی تغیه می شود و یا تحت اکسیژن درمانی است ، نیز می باشد.
طول مدت KMC
==========
1- تماس پوست به پوست باید در بخش نوزادان با تغییر تدریجی از مراقبت معمول به KMC ممتد شروع شود.
2- باید از جلساتی که کمتر از یک ساعت طول می کشند اجتناب شوند، چرا که تکرار این کار ممکن است برای بچه تنش زا باشد.
3- طول مدت تماس پوست به پوست باید به تدریج تا 24 ساعت در روز افزایش یابد، این کار تنها بایستی برای تعویض کهنه نوزاد قطع شود.
آیا مادر می تواند KMC را در طول خواب و استراحت ادامه دهد؟
==========================
یک صندلی راحتی با پشتی قابل تنظیم و متحرک می تواند برای KMC در طول خواب و استراحت کمک کننده باشد.
معیارهای ترخیص و ادامه KMC در منزل
=====================
1 سلامتی عمومی مناسب شیرخوار و عدم وجود شواهدی دال بر عفونت.
2- انجام خوب تغذیه، تغذیه انحصاری و یا ارجح با شیر مادر.
3- روند وزن گیری حداقل 20-15 گرم / گیلوگرم / روز برای حداقل 3 روز متوالی.
4- حفظ درجه حرارت بدن بطور رضایت بخش برای حداقل 3 روز متوالی در دمای اتاق.
5- اطمینان مادر و اعضای خانواده در مراقبت از نوزاد به روش KMC و درخواست جهت مراجعه و پیگیری مرتب.
زمان قطع KMC
========
KMC تا زمانی که مادر و شیرخوار در این حالت احساس راحتی می کنند ، ادامه می یابد. اغلب هنگامی که سن حاملگی به حد ترم برسد و یا وزنش به حدود 2500 گرم برسد، این روش مطلوب است. در این حال شیرخوار شروع به لولیدن و جنبیدن می کند و نشان می دهد که از وضعیت موجود ناراحت می باشد.
بعلاوه دست و پای خود را به بیرون فشار می دهد و در مواقعی که نوزاد سعی می کند تا پشت او را در تماس پوست به پوست نگهدارد ، شروع به گریه کرده و سر و صدا به راه می اندازد.
پیگیریهای بعد از ترخیص
=============
پیگیری از نزدیک یکی از پیش شرطهای اساسی KMC است. بطور کلی، شیرخوار تا زمانی که به هفته 37 الی 40 داخل رحمی برسد و یا تا زمانی که وزن کودک به حدود 3 کیلوگرم برسد، بایستی هفته ای 1 بار یا 2 بار تحت ویزیت و مراقبت قرار گیرد. بعد از آن پیگیری بیمار هر 2 الی 4 هفته 1 بار کافی خواهد بود تا زمانی که به 3 ماهگی برسد.
علائم خطر:
======
- علائمی که لازم است با پزشک یا بیمارستان محل تولد نوزاد ، مشورت شوند عبارتند از:
- تنفس مشکل، فرورفتگی قفسه سینه و ناله کردن.
- تنفس خیلی سریع یا آهسته.
- دوره های مکرر و طولانی قطع تنفس (توقف تنفس بمدت 20 ثانیه یا بیشتر و یا کبودی لبها و صورت نوزاد می تواند علامت یک بیماری خطرناک باشد).
- علائم گرم کردن مجدد ، نوزاد احساس سردی می کند و دمای بدن او نیز حد معمول است.
- مشکلاتی در امر تغذیه: نوزاد زیاد برای غذا خوردن بیدار نمی شود، غذا نمی خورد یا استفراغ می کند.
- تشنج.
- اسهال
- زردی پوست.
در نهایت:
با توجه به نتایج بدست آمده از مطالعات و پژوهشهای صورت گرفته متوجه می شویم که مراقبت مادرانه کانگوروئی نسبت به روش انکوباتوری (هم در کشورهای غنی و هم در کشورهای فقیر) در ارجحیت قرار دارد.
نکته تصویری سلامت شادی و زیبایی